Boodschappen in Nederland goedkoper dan gedacht?
Waarom voelen de boodschappen in Nederland duurder dan ze zijn?
Voor veel mensen voelt het alsof de prijzen van boodschappen in Nederland in de supermarkt de pan uit rijzen.
Politieke partijen in de Tweede Kamer stellen daarom kritische vragen: waarom kost een potje appelmoes van HAK in België slechts 89 cent, terwijl dat in Nederland ruim twee euro is?
Toch blijkt uit cijfers van Eurostat dat Nederland in 2023 juist relatief goedkoop was vergeleken met andere Europese landen als Duitsland, België en Frankrijk.
Retailhoogleraar Laurens Sloot bevestigt dit beeld. Gemiddeld zijn onze boodschappen een paar procent goedkoper dan bij de buren.
Toch nuanceert dat niet het gevoel van consumenten. Zeker niet nu prijzen in vier jaar tijd met dertig procent zijn gestegen.
Daarbij speelt ook mee dat veel mensen leven van loonstrookje naar loonstrookje. Hierdoor weegt elke prijsstijging zwaarder.
Ook de structuur van onze markt speelt mee. In Nederland zijn aanbiedingen namelijk de norm, en wie slim inkoopt, kan zijn ‘boodschappenmandje’ relatief betaalbaar houden.
Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA stelt echter dat niet iedereen de ruimte of het overzicht heeft om altijd de juiste acties af te wachten.
Bovendien verschillen prijzen per product enorm. Zo is tomatensoep van Unox hier goedkoper dan in België, maar andere A-merken juist weer duurder.
Supermarkten en fabrikanten schuiven de verantwoordelijkheid over en weer, waarbij ook regelgeving volgens sommigen prijsdruk veroorzaakt.
Waarom zijn er prijsverschillen tussen Europese landen?
Prijsverschillen tussen landen komen niet alleen door lokale vraag en aanbod, maar vooral door verschillen in btw, accijnzen, energieprijzen en nationale wetgeving.
Zo is vruchtensap in Duitsland vaak goedkoper vanwege lagere belastingen, terwijl versproducten hier juist betaalbaarder zijn.
Koffie is in Nederland weer aantrekkelijker geprijsd, omdat Duitsland een aparte ‘Kaffeesteuer’ (‘koffiebelasting’) heft.
Retailers zoals Lidl wijzen er bovendien op dat zij in Nederland met hogere energiekosten kampen en door regelgeving niet altijd producten uit het buitenland goedkoper kunnen inkopen.
Daarnaast leidt de complexiteit van aanbiedingen en actieprijzen tot extra operationele kosten, zoals schap omschakelingen en logistieke planning.
Volgens retaildeskundige Paul Moers zijn we in Nederland ‘verslaafd aan aanbiedingen’. Dat bemoeilijkt ook de transparantie van prijsvergelijkingen.
De roep om Europese harmonisatie klinkt steeds luider. Hoogleraar Sloot pleit in de Tweede Kamer voor een gelijker speelveld binnen Europa, zeker op het gebied van btw en accijnzen.
Als de prijzen te sterk uiteenlopen, leidt dat tot ‘boodschappentoerisme’ over de grens en dat is voor de binnenlandse economie en eerlijke concurrentie onwenselijk
Wat betekenen stijgende prijzen en prijsverschillen voor investeerders?
Voor investeerders in de voedingsmiddelen- en retailsector biedt deze situatie nog altijd kansen. Hoewel men wel alert moet blijven.
A-merkfabrikanten zoals Unilever en Nestlé blijven namelijk stevige winstmarges realiseren en dat maakt hun aandelen op de lange termijn aantrekkelijk.
Tegelijkertijd kunnen maatschappelijke druk en politieke inmenging die marges onder druk zetten, zeker als prijsregulering of accijnsverhogingen worden doorgevoerd.
Supermarktketens opereren in een marginaal speelveld en investeren fors in automatisering, energie-efficiëntie en data gestuurde prijsstrategieën.
Beleggers doen er goed aan te letten op spelers die daar het best in slagen.
Daarnaast biedt mogelijke Europese harmonisatie op termijn kansen voor efficiëntere ketens en betere schaalvoordelen.
Wel is er waakzaamheid geboden voor protectionistische maatregelen of nieuwe eisen aan etikettering en productinformatie.
Voor wie belegt in consumptiegoederen of retail is het dus cruciaal om niet alleen naar de cijfers te kijken, maar ook naar het politieke landschap en de onderliggende consumententrends.